Ung thư vú là tình trạng bệnh lý trong đó các tế bào tuyến vú phát triển bất thường và hình thành các khối u. Nếu không được kiểm soát, các khối u có thể lan khắp cơ thể và gây tử vong. Theo thống kê của Tổ chức Ung thư toàn cầu (GLOBOCAN) năm 2022, có 2,3 triệu phụ nữ được chẩn đoán mắc bệnh ung thư vú và 670.000 ca tử vong trên toàn cầu. Tại Việt Nam, mỗi năm nước ta ghi nhận khoảng 21.555 ca mắc mới ung thư vú, chiếm 25,8 % tổng số các bệnh ung thư ở nữ giới. Khi phát hiện sớm, tỷ lệ chữa khỏi của ung thư vú lên tới hơn 90%...

Nguyên nhân gây ung thư vú

Bệnh ung thư vú sinh ra do các đột biến gen làm tế bào sinh sản không kiểm soát được. Có nhiều lý do mà cơ thể có các đột biến gen, trong đó khoảng 5-7% trường hợp có nguyên nhân di truyền, còn lại hơn 90% trường hợp chịu tác động của các yếu tố môi trường và lối sống.

 Một số yếu tố nguy cơ làm tăng tỷ lệ ung thư vú của nữ giới bao gồm:

- Phụ nữ lớn tuổi (trên 50 tuổi), phụ nữ chưa có con hoặc sinh con sau 30 tuổi cũng có khả năng cao.

- Do di truyền, tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư vú, đặc biệt ở quan hệ thế hệ 1 (chị em gái, mẹ, con gái).

- Có kinh nguyệt sớm (trước 12 tuổi), mãn kinh muộn (sau 55 tuổi).

-  Ít hoạt động thể chất, thừa cân, béo phì.

- Có chế độ ăn uống không khoa học, hút nhiều thuốc lá, lạm dụng rượu, bia.

- Phụ nữ có mô vú dày, từng tiến hành xạ trị vào vùng ngực hoặc vùng vú.

- Có sử dụng liệu pháp nội tiết tố thay thế sau mãn kinh.

Triệu chứng và dấu hiệu cảnh báo bệnh ung thư vú

Ung thư vú có thể có nhiều triệu chứng kết hợp, đặc biệt khi bệnh đã tiến triển nặng hơn. Các triệu chứng của ung thư vú có thể bao gồm:

- Vú xuất hiện khối u, vị trí dưới nách hoặc gần xung quanh vú.

- Vú tiết ra dịch bất thường, đặc biệt có máu.

- Da vú dày hoặc xuất hiện vết lõm bất thường sần giống như da quả cam.

- Biểu hiện tụt núm vú.

- Kích thước và hình dáng của vú có sự thay đổi bất thường.

- Da ở vùng vú, núm vú hoặc quầng vú có vảy, sưng hoặc đỏ. 

Chẩn đoán ung thư vú

Ngoài các biểu hiện lâm sàng, để xác định ung thư vú hay một tình trạng lành tính ở vú thì các bác sĩ có thể chỉ định một hoặc nhiều xét nghiệm chẩn đoán để giúp tìm hiểu nguyên nhân gây ra các triệu chứng như:

- Chụp nhũ ảnh: Đây được xem là kỹ thuật tầm soát ung thư vú đơn giản và hiệu quả nhất. Chụp nhũ ảnh giúp phát hiện các bất thường hoặc khối u vú ở giai đoạn sớm ngay cả khi chưa sờ thấy. Phụ nữ từ 40 tuổi trở lên nên chụp nhũ ảnh 1-2 năm/lần để kiểm tra ung thư vú.

- Siêu âm tuyến vú: Giúp tăng khả năng phát hiện ung thư vú đặc biệt ở những trường hợp có mô vú đặc, áp dụng trên mọi độ tuổi. Mục đích xác định vị trí, số lượng, tính chất khối u vú, đánh giá tình trạng di căn hạch nách, hạch thượng đòn. Trong trường hợp nghi ngờ, siêu âm giúp định hướng chọc hút tế bào, sinh thiết u vú, hạch để chẩn đoán bệnh.

-  Cộng hưởng từ tuyến vú (MRI): Được chỉ định trong một số trường hợp đặc biệt như: ung thư vú có tính chất gia đình liên quan đến đột biến gen BRCA ½, những người có tuyến vú đặc, các trường hợp nghi ngờ tổn thương ung thư vú đa ổ, những người có hạch nách bất thường, phụ nữ đặt túi ngực…

- Sinh thiết tuyến vú: Nhằm mục đích xác định bản chất của các tổn thương nghi ngờ trên vú, bác sĩ sẽ lấy một mẫu mô từ khu vực nghi ngờ để xét nghiệm. Có một số loại sinh thiết vú gồm chọc hút tế bào bằng kim nhỏ, sinh thiết lõi kim, hút chân không, hay mổ hở. Từ những mẫu mô này có thể xác định vấn đề tại vú có phải ung thư hay không và mắc loại ung thư vú nào.

Ung thư vú là loại ung thư thường gặp nhất với nữ giới. Nếu phát hiện bệnh càng sớm thì việc điều trị càng đơn giản, hiệu quả, tỷ lệ chữa khỏi cao và chi phí điều trị thấp. Chính vì vậy, việc tầm soát và phát hiện sớm ung thư vú ngay khi phụ nữ sang độ tuổi có nguy cơ mắc bệnh cao (từ độ tuổi 40 trở lên) là rất quan trọng. Phụ nữ chủ động thăm khám sức khỏe định kỳ mỗi 6 tháng 1 lần cũng là cách tầm soát các yếu tố nguy cơ gây bệnh ung thư vú hiệu quả, ngăn chặn biến chứng nguy hiểm. Nếu có bất thường hoặc nghi ngờ cần đến cơ sở y tế để được thăm khám, chẩn đoán và có hướng điều trị bệnh kịp thời./.

Thùy Dương